کشف ویتامینC داستان جالبی دارد . در قرن ۱۹ ، دریانوردان انگلیسی برای رهایی از نوعی بیماری که در دریا به آن مبتلا می شدند و بعداً اسکروی * نام گرفت ، مقدار زیادی لیمو در کشتی خود حمل می کردند . برای همین به آنها” ملوان لیمویی” می گفتند. اسکروی بیماری مهلکی بود که کاشفان سرزمین های دور پس از مدت طولانی که بر روی آب سفر می کردند به آن مبتلا می شدند و بسیاری از آنها در اثر این بیماری می مردند. اسکروی کمبود طولانی مدت ویتامینC است.

این مطلب انگیزه ای شد برای جستجوی عامل درمان اسکروی در پرتقال ، که منجربه کشف ویتامینC در سال ۱۹۲۸ شد و اسید اسکوربیک ** نام گرفت. انسان و بعضی حیوانات فاقد آنزیم لازم برای تولید ویتامینC در بدن هستند از اینرو نیازمند دریافت آن از طریق غذا می باشند.

ویتامینC از نظر غذایی بسیار حساس است و به راحتی در اثر حرارت و تاثیر مواد قلیایی از دست می رود . حرارت پخت نیزموجب کاهش این ویتامین در سبزیجات می شود .

شما از ویتامینC زیاد شنیده اید و از تأثیر آن بر سرماخوردگی آگاهید ، دلیل این همه فوائد ویتامینCدر بدن چیست؟ این ویتامین چه اعمال دیگری در بدن انجام می دهد؟

ویتامینC در واکنشهای شیمیایی بدن به عنوان یک حمل کننده الکترون عمل می کند ، این ویتامین مهمترین آنتی اکسیدان*** محلول در آب است . آنتی اکسیدان به موادی گفته می شود که با حرکت در خون ، مواد شیمیایی را که به بافتها لطمه می رسانند را خنثی می کنند.  به این دلیل است که ویتامینCدر جلوگیری از بروز یا بهبود بسیاری از بیماری های مزمن دوران کهنسالی مؤثر است .

این ویتامین نقش زیادی  در بدن ایفا می کند که دانستن آن برای شما بی فایده نیست :

ویتامین

C ، در سلامت پوست و لایه های محافظتی بدن مؤثر است. پوست انسان را با طراوت نگاه می دارد و موجب جوانی پوست می شود ؛  به همین دلیل است که به مخلوط  یک قاشق آب لیموی تازه و یک قاشق عسل در یک لیوان آب سرد که صبحگاه خورده شود، اکسیر جوانی گویند. ویتامینC موجب حفظ پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید می شود از اینروکسانی که در معرض نور مستقیم خورشید هستند بهتر است برای حفاظت از پوستشان ویتامینC بیشتری مصرف کنند .

·با کمبود مصرف ویتامین Cپوست خشک می شود و در زیر آن ،خون مردگی هایی به صورت دانه دانه مشاهده می شود .لثه زخم شده و دهان خشک می شود ، در واقع یکی از بارزترین علائم کمبود ویتامینC این است که اگر بازو یا ران فرد را لمس کنیدپوست او دانه دانه و بر جسته احساس می شود .

ویتامینC ، موجب

افزایش ایمنی بدن در برابر بیماری ها می شود،  به فعالیت مناسب هورمونی بدن کمک می کند . یکی از نکاتی که در مورد این ویتامین قابل ذکر می باشد ، این است که طی تحقیقاتی که آخرین آنها در سال ۹۲ صورت گرفت مصرف ویتامین Cاز بروز سرماخوردگی جلوگیری نمی کند بلکه به تخفیف عوارض آن کمک می نماید از اینرو توصیه می شوددرطول مدت سرماخوردگی ، مواد غنی ازویتامینC به وفور مصرف شود. از تأثیرات دیگر این ویتامین، افزایش جذب آهن موجود در غذا است ؛ از اینرو توصیه می شود ، به عنوان پیش غذا سالادهای حاوی سبزیجات خورده شود تا ویتامینC موجود درآن جذب آهن غذا را افزایش دهد . کسانی که مبتلا به کم خونی هستند و رژیم غنی از آهن و اسید فولیک دارند، مصرف ویتامینC به استفاده بیشتر بدن آنها از آهن خورده شده کمک خواهد کرد .

منابع غذایی ویتامینC کدام ها هستند؟

ویتامینC ، هم در بافتهای گیاهی و هم دربعضی محصولات حیوانی موجود است . غنی ترین منابع C ، میوه ها و سبزی ها هستند ، آب مرکبات نیز دارای میزان زیادی ویتامینC است.

74 میلی گرم vit C دارد هر کیوی ۳۴۱ میلی گرم vit C دارد هر فلفل سبز ۷۴ میلی گرم vit C دارد هر پرتقال ۶۸ میلی گرم vit C دارد یک برش بزرگ طالبی ۱۲۴ میلی گرم vit C دارد ۱ لیوان آب پرتقال تازه

ویتامین C به میزان توصیه شده و با حداقل ۱ لیوان آب خورده شود تا معده را آزار ندهد .

توت فرنگی، کلم بروکلی، گریپ فروت، گوجه فرنگی، انبه، لیمو، گل کلم، سیب زمینی، هندوانه، اسفناج، کلم، نارنگی و دیگر میوه ها و سبزی ها ، منابع گیاهی دارای ویتامینC و جگر ، منبع حیوانی دارای ویتامینC است.

سیگاری ها و زنانی که از قرصهای جلوگیری از بارداری استفاده می کنند نیاز به VitC بیشتری دارند.

افرادی که بیش از نیازشان vit C دریافت می کنند بدنشان به میزان زیاد vit C وابسته شده و با دریافت در حد استاندارد مبتلا به کمبود می شوند .

مصرف مکملVitC نباید خود سرانه باشد خصوصاً در افرادی که مبتلا به دیابت هستند ، چرا که کلیه آنها سنگ ساز است ؛ همچنین افرادی که به آنها رژیم غذایی کم نمک توصیه شده با مشورت پزشکVitC تکمیلی دریافت کنند ، زنان باردار و شیرده نیز باید با توصیه پزشکVitC دریافت کنند.

ویتامین C در گروه ویتامین‌ها قرار دارد و به شکل قرص‌های ۱۰۰ و ۲۵۰ میلی ‌گرمی و قرص جوشان ۱۰۰۰ میلی ‌گرمی، پودر ۵۰۰ میلی‌ گرمی و آمپول ۵۰۰ میلی ‌گرمی در داروخانه‌های کشور موجود است. اما قرص جوشان آن به ویژه در فصول سرد سال طرفدار بیشتری پیدا می ‌کند.

ویتامین C، ویتامین محلول در آب است که از اجزای ضروری برای ساخت و نگهداری کلاژن و بافت محیطی بین سلولی است. مصرف این دارو سبب تقویت دستگاه ایمنی و افزایش سرعت بهبود زخم می ‌شود، همچنین از تشکیل نیتروزآمین‌ها و نیتروز اوره‌های سرطان‌زا جلوگیری می ‌کند.

موارد مصرف ویتامین C در پیشگیری و درمان بیماری اسکوروی، کمک به درمان سوختگی‌های شدید، بهبود شکستگی یا زخم بیماری‌های مزمن است.

میزان مصرف این دارو بر اساس نوع بیماری تعیین می‌ شود. به ‌طور مثال، در درمان بیماری اسکوروی روزانه ۱۰۰ میلی گرم تا ۲ گرم از راه خوراکی یا تزریقی مصرف می ‌شود یا در سوختگی‌های شدید روزانه ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلی‌ گرم به وسیله پزشکان توصیه می ‌شود.

اسیداسکوربیک نیز مانند داروهای دیگر عوارضی از خود نشان می ‌دهد که اغلب دستگاه عصبی، پوست، گوارش و ادراریرا درگیر می ‌کند. شایع‌ترین این علایم شامل سرگیجه، درد در محل  تزریق، اسهال ، سوزش سردل ، افزایش دفع ادرار یاتخریب دندان‌ها با مصرف طولانی مدت قرص‌های جویدنی است.

افراد دچار کمبود آنزیم G6PD* باید از مصرف زیاد این دارو بپرهیزند، زیرا احتمال بروز کم‌خونی در این افراد با مصرف اسیداسکوربیک وجود دارد.

ویتامین C تزریقی در معرض نور به تدریج تیره می‌ شود، اما تغییر رنگ جزیی تأثیری در اثر درمانی آن ندارد.

ویتامین C تزریقی را می ‌توان به صورت رقیق شده یا رقیق نشده استفاده کرد.

از محلول خوراکی ویتامین C می ‌توان همراه غذا استفاده کرد.

قرص‌های جوشان این ویتامین را باید در یک لیوان‌ آب حل و بلافاصله مصرف کرد.

ویتامین C را در ظروف غیرفلزی مقاوم در برابر هوا، دور از حرارت و نور خورشید در دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌ گراد نگهداری کنید.

مصرف زیاد این دارو در دوران بارداری توصیه نمی ‌شود. همچنین سیگاری‌ها و افرادی که قرص ضد بارداری مصرف می ‌کنند، نیاز به مصرف ویتامین بیشتری به صورت مکمل دارند.

درباره این ویتامین، مهم ترین توصیه‌ای که‌ به خانواده‌ها گفته می ‌شود، این است که برای تأمین ویتامین C لازم به منابعغذایی طبیعی توجه بیشتری نشان دهند تا دارو.

ویتامین C می‌ تواند سبب افزایش توان جذب آهن شود.

نقص آنزیم گلوکز ۶ فسفات دی هیدروژناز (G6PD) شایع ترین نقص آنزیمی است که در انسان به ارث می رسد و وابسته به کروموزم X می باشد. کمبود فعالیت این آنزیم باعث بیماری فاویسم می شود که همولیز حاد و شدید ناشی از مواد اکسیدان موجود در باقلا است.

کپسول های ویتامین C+ زینک یوروویتال، ویتامین C مورد نیاز بدن را به تدریج و در عرض ۱۰ ساعت در بدن آزاد کرده و بدین ترتیب نیاز بدن به این ویتامین مهم و حیاتی را برطرف می سازد. همچنین وجود مقادیر کافی ویتامین C در بدن با مصرف این کپسولها می تواند به هنگام بروز استرس های فیزیکی بعنوان تقویت کننده و عامل اطمینان بخش در سیستم ایمنی بدن محسوب گردد. ویتامین C قدرت دفاعی بدن را افزایش داده و در بهبود ظرفیت آنتی اکسیدانی آن در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد که در فعالیت های روزمره چون ورزش کردن، در معرض آفتاب قرار گرفتن و یا سیگار کشیدن ایجاد می گردند بسیار موثر است. روی نیز بعنوان یک ماده معدنی کمیاب مطرح بوده و در ساختار بسیاری از آنزیم ها و دیگر ترکیبات موجود در بدن انسان شرکت می کند و نیز در افزایش قدرت سیستم ایمنی نیز تأثیرات مثبتی دارد. میزان ویتامین C مورد نیاز برای افراد جوان و بالغ ۱۰۰ میلی گرم در روز می باشد.

اطلاعات کلی در مورد ویتامین C
میزان مورد نیاز بدن به ویتامین C چقدر است؟
نقش ویتامین C در سلامت
کمبود ویتامین C
منابع غذایی برای ویتامین C کدامند؟
چه کسانی نیاز بیشتری به مکمل های ویتامین C دارند؟
تحقیقات علمی صورت گرفته درباره تأثیرات مفید ویتامین C
مقاله

اطلاعات کلی در مورد ویتامین C :

ویتامین C بصورت کریستال سفید بوده و در آب نیز حل می گردد. مقدار ویتامین C یا اسید آسکوربیک در بافت های بدن متغیر است و در بافت آدرنال، پانکراس، کلیه، کبد و طحال بیشتر از بقیه بخشهای بدن است. میزان ویتامین C در سلول های خونی بیشتر از جریان خون است. از آنجا که ویتامین C قابل حل در چربی نبوده و در بدن ذخیره نمی گردد، بایستی هر روز بطور مرتب مصرف گردد.

میزان مورد نیاز بدن به ویتامین C چقدر است؟

Top

نقش ویتامین C در سلامت:

- در تشکیل کلاژن:

ویتامین C در بدن در تشکیل کلاژن در استخوان ها، غضروف، عضله و رگ های خونی اهمیت داشته و نیز در جذب آهن نیز شرکت می کند. تأثیر ویتامین C در تشکیل کلاژن مهم ترین نقش آن است. کلاژن یک ماده پروتئینی می باشد که سلول ها را در کنار هم نگه می دارد و اختلال در سنتز کلاژن می تواند موجب تأخیر در بهبود زخم ها گردد.

- درحفظ سلامت پوست:

یکی از مهمترین ترکیبات موجود در داروهای مؤثر در سلامت پوست، ویتامین C می باشد. این ویتامین موجب مرطوب نمودن پوست و تحریک رشد کلاژن در آن گردد. همچنین به پوست لطافت بخشیده و در از بین بردن چین و چروک آن نیز مؤثر است. همانگونه که می دانیم، کلاژن موجب ساختار و قدرت بخشیدن به پوست می گردد. با افزایش سن، بطور طبیعی سنتز کلاژن در پوست کاهش یافته و موجب ظاهر شدن چین و چروک می گردد، لذا تحریک تولید کلاژن توسط ویتامین C این فرایند را تا حدودی کند می کند. ویتامین C در پوست بعنوان آنتی اکسیدان نیز عمل می کند. زمانیکه پوست در معرض اشعه ماورای بنفش آفتاب قرار می گیرد، رادیکال های آزاد تشکیل شده و به آن آسیب رسانده و می توانند حتی باعث ایجاد سرطان در پوست گردند.

- در افزایش توان و سلامت عمومی بدن:

ویتامین C موجب سرعت بخشیدن در بهبود زخم ها و محافظت از بدن در برابر استرس های فیزیکی و ذهنی می گردد. همچنین تا حدودی از بروز آسیب های ناشی از مواد شیمیایی سمی در محیط و غذا و آب ممانعت کرده و تأثیرات سمی داروها را نیز خنثی می نمایند.

- در سلامت لثه ها و دندان ها:

ویتامین C از مهمترین مواد تغذیه ای در سلامت لثه ها و دندان به شمار می آید. این ویتامین با داشتن خواص آنتی اکسیدانی موجب کاهش التهاب و نیز افزایش عملکرد سیستم ایمنی شده و مانع از بروز عفونت های باکتریایی در دندان و لثه ها می گردد.

- تأثیر در عملکرد هورمون ها و غدد:

ویتامین C برای عملکرد مناسب غدد آدرنال(فوق کلیوی) و تیروئید ضروری است. غدد آدرنال غنی از ویتامینC می باشند. اعتقاد دانشمندان بر این است که غدد آدرنال پس از تحریک به هنگام بروز استرس، ویتامین C ترشح می کنند.

- در سلامت استخوان:

ویتامین C در سنتز کلاژن بسیار مؤثر است. به هنگام تشکیل استخوان، ماده معدنی استخوان بر روی یک ماتریکس پروتئینی که از کلاژن تشکیل شده قرار می گیرد. کلاژن در بافت پیوندی غضروف و استخوان به وفور یافت می شود و حدود ۳۰% از استخوان را تشکیل داده و بعنوان نگهدارنده ساختار استخوان عمل می کند و به آن انعطاف پذیری می بخشد. ویتامین C، علاوه بر تحریک تشکیل کلاژن، سلول های استخوان ساز را تحریک به تولید استخوان کرده و موجب بالا بردن میزان جذب کلسیم و افزایش تأثیر ویتامین D در متابولیسم استخوان می گردد. نقش دیگر این ویتامین در سلامت استخوان، سنتز و بهبود عملکرد هورمون های استروئیدی غده آدرنال است. این هورمون ها بویژه به هنگام قاعدگی در زنان زمانیکه تولید آنها در تخمدان کاهش یافته، در سلامت استخوان تأثیر دارند.

- بعنوان یک آنتی اکسیدان مهم:

ویتامین C یکی از مهمترین آنتی اکسیدانهای موجود در طبیعت می باشد. از آنتی اکسیدانهای مهم دیگر ویتامینE و بتاکاروتن هستند. آنتی اکسیدانها موادی هستند که مانع از رسیدن آسیب ناشی از رادیکال های آزاد به بدن می گردند. تولید رادیکال های آزاد با گذشت زمان از دلایل اصلی بروز فرایند پیری بوده و می تواند موجب ایجاد بیماری های متعدد مانند سرطان، بیماری های قلبی و نیز بیماری های التهابی چون آرتریت گردد. آنتی اکسیدانها همچنین در کاهش آسیب حاصل از مواد شیمیایی سمی و آلاینده مانند دود سیگار نیز تأثیر مثبتی دارند.

- نقش در سنتز نوروترانسمیترها:

۹ویتامین C در سنتز نوروترانسمیتر نوراپی نفرین نیز نقش مهمی دارد. نوروترانسمیترها در عملکرد مغز بسیار اهمیت دارند و از عوامل عمده تأثیر گذار در رفتارهای عصبی می باشند.

- نقش در متابولیسم چربی و کلسترول:

ویتامین C در سنتز کارنی تین مورد نیاز است. کارنی تین مولکول کوچکی است که در انتقال چربی به اندامک های سلولی بنام میتوکندری نقش دارد. چربی در میتو کندری به انرژی تبدیل می گردد. تحقیقات اخیر دانشمندان نشان می دهد که ویتامین C در متابولیسم کلسترول در تبدیل به اسیدهای صفراوی نیز نقش دارد که می تواند در میزان کلسترول خون و نیز در کاهش بروز سنگ های کیسه صفرا موثر باشد.

- نقش در تقویت سیستم دفاعی یا ایمنی بدن:

ویتامین C در مقابله با عوامل خارجی و سلول های توموری توسط سیستم ایمنی نقش دارد. همچنین با تسهیل متابولیسم چربی و محافظت از بافت در برابر آسیب ناشی از رادیکال های آزاد در سلامت سیستم قلبی- عروقی نیز تأثیر می گذارد. در سیستم عصبی نیز در تبدیل اسید آمینه ها به نوروترانسمیترها شرکت می کند.

ویتامین C با تحریک فعالیت آنتی بادی ها و سلول های سیستم ایمنی مانند فاگوسیت ها و نوتروفیل ها در فعالیت سیستم ایمنی تأثیر می گذارد.

- نقش در جلوگیری ازبروز سرطان:

مطالعات فراوان صورت گرفته نشان می دهد که بین مصرف زیاد میوه و سبزیجات تازه حاوی مقادیر بالای ویتامین C با کاهش خطر بروز بیشتر انواع سرطانها ارتباط مثبت وجود دارد. تأثیر ویتامین C بر کاهش سرطان های دهان، گلو و تارهای صوتی، حلق، معده، روده بزرگ و ریه توسط دانشمندان مطالعه گردیده است.

- در جلوگیری از بروز علایم بیماری سرماخوردگی:

تأثیر ویتامینC در بهبود عملکرد سیستم ایمنی می تواند بدن را در مقابل سرماخوردگی مقاوم سازد. برخی مطالعات نشان داده اند که مقادیر کم ویتامینC (یا سایر آنتی اکسیدانها) در افزایش خطر بیماری آسم نیز می تواند مؤثر باشد.

آنچه که مورد قبول عامه می باشد این است که نشخوارکنندگان به حدی توانایی آنزیمی دارند که بتوانند نیاز خودشان به ویتامین C را تأمین کنند. کاپا به این نکته اشاره دارد که نشخوار کنندگان در مقایسه با تک معده ایها، حساسیت بیشتری به کمبود این ویتامین دارند. نشخوارکنندگان نمی توانند به منابع اگزوژن این ویتامن (از راه خوراکی) تکیه آنچنانی داشته باشند چون که ویتامین خورده شده سریعاً توسط میکروفلور شکمبه تخریب می شود (۸۳).
دوراک مقدار مورد نیاز روزانه از ویتامین C برای گوساله ها تا قبل از دست یابی به توانایی ساخت این ویتامن در بدن در هفته های اول زندگی را ۲۰۰ میلی گرم برای هر گوساله توصیه می کند. در حالیکه کلب ۲۵۰ میلی گرم را پیشنهاد کرده است. البته این محققین اثر استرسورهای متعدد محیطی که در ارتباط با انتقال گوساله ها به گوساله دانی مطرح هستند را نادیده گرفته اند. در این زمان با تبدیل سیستم گوارشی گوساله از تک معده ای به چند معده ای (نشخوار کننده) یک تغییر عمده فیزیولوژیک ایجاد می شود که می تواند مزید بر علت شود (۸۳).
در گذشته توصیه هایی که در ارتباط با مصرف ویتامین C در انسان صورت می گرفت بدون در نظر گرفتن نقش های احتمالی آن در بیماریهای مزمن بود. و در آمریکا حد مجاز توصیه شده روزانه این ویتامین میلی گرم۶۰ و در انگلستان ۳۰ میلی گرم است (۵۱، ۱۵۵). مطالعات جدیدتر حکایت از آن دارد که مصرف ویتامین C بیشتر از این حد ممکن است باعث بهبود عملکردهای این ویتامین در بدن شده و حتی خطر بعضی از بیماریهای مزمن مانند کاتاراکت، سرطان و بیماریهای قلبی ـ عروقی را به حداقل برساند (۱۵۵). مسلم شده است که مصرف روزانه میلی گرم ۱۰ از این ویتامین از بروز اسکوروی جلوگیری می کند. براساس آخرین مطالعات انجام گرفته در آمریکا، مصرف متوسط ویتامین C در زنان و مردان ۵۹-۲۰ ساله به ترتیب ۷۲-۶۱ و ۹۳-۷۸ میلی گرم در روز است . در حالیکه این مقدار در انگلستان بطور متوسط روزانه ۵۴ میلی گرم برای زنان و ۵۹ میلی گرم برای مدان است و در آلمان برای زنان ۸۳ و برای مردان ۷۰ میلی گرم در روز است براساس مطالعات انجام گرفته، یک ارتباط مستفیم بین مقدار دریافت ویتامین C از راه غذا (حداکثر تا ۳۰۰ ملی گرم در روز) و سطح سرمی این ویتامین وجود دارد (۱۵۵). میزان حوضچه ذخیره ای این ویتامین در بدن در مردان بالغ و سالم در حدود ۱۴۰۰ میلی گرم گزارش شده است. میزان کل تخریب و نوسازی این ویتامین در بدن ۶۰-۴۵ میلی گرم در روز است. در شرایط تجربی کمبود ویتامین C، زمانی اسکوروی بروز می یابد که میزان ویتامین C در حوضچه ذخیره ای به کمتر از ۳۰۰ ملی گرم برسد (۱۵۵). طبق مطالعات اپیدمیولوژیک و تجربی نشان داده شده است که در بعضی از گروهها از جمعیتهای انسانی از جمله افراد سیگاری و سالخوردگان، مقدار کمتری از ویتامین C وجود دارد و این افراد بیشتر در معرض بروز علائم ناشی از کمبود آن هستند. در افرادی که بمدت طولانی سیگار می کشند در مقایسه با غیرسیگاریها، مقدار این ویتامین بطور قابل توجهی پایین تر است که از علل آن می توان به پایین بودن فراهمی زیستی، کم بودن نیمه عمر و بالاتر بودن میزان تخریب و نوسازی این ویتامین در سیگاریها اشاره کرد. لازم است تا این افراد روزانه ۴۰-۳۰ میلی گرم بیشتر از حد مجاز تعیین شده را دریافت دارند. (۱۵۵).
گزارشی نشان می دهد که این افراد بایستی روزانه ۲۰۰ میلی گرم ویتامین C دریافت دارند. معمولاًً در این افراد نمی توان با تغییر رژیم غذایی چنین مقداری از ویتامین C را فراهم کرد. لازم است تا این افراد مکمل های این ویتامین را دریافت دارند (۱۳۶). مطالعه دیگر ی نشان داده که در زنان غیرسیگاری که روزانه در معرض مقادیر زیادی از دود تنباکو قرار می گیرند، غلظت پلاسمای ویتامین C بطور قابل توجهی پایین تر از دیگر زنانی بود که بندرت با چنین شرایطی روبرو می شدند (۱۵۵).
مشخص شده که در سالخوردگان در مقایسه با جوانترها سطح پلاسمای ویتامین C پایین تر است. با افزایش سن، مقدار ویتامین C در پلاسما و لکوسیتها کاهش می یابد. و لازم است تا سالخوردگان ویتامین C بیشتری دریافت دارند تا غلظت پلاسمایی این ویتامین در آنها مشابه با جوانترها شود (۱۵۵). از دیگر افرادی که در معرض خطر پایین بودن مقدار ویتامین C هستند می توان به زنان مصرف کننده داروهای ضد بارداری خوراکی، زنان آبستن و شیرده، بیماران بستری در بیمارستان و افراد الکی اشاره کرد (۱۵۵). نکته ای که اخیراً در محافل علمی جلب توجه کرده این است که آیا مصرف اسید اریتوربیک (ایزومر اسید اسکوربیک) بر وضعیت اسید اسکوربیک به عنوان ماده افزودنی مجاز در غذا استفاده می شود. این ترکیب نیز دارای خواص آنتی اکسیدانی است. مطالعات انجام شده در دانشگاه آلابامای آمریکا نشان می دهد که اسید اسکوربیک و اسید اریتوربیک هر دو با کمی تداخل، سریعاً از روده جذب می شوند و اسید اریتوربیک سریعتر از اسید اسکوربیک از بدن پاک می شود. گفته شده که اساساً متابولیسم اسید اریتوربیک مستقل از اسید اسکوربیک است و هیچ اثر آنتاگونیستی بر روی اسید اسکوربیک ندارد و از طرفی بنظر نمی رسد که نقش مفیدی در بروز اثرات بیولوژیکی اسید اسکوربیک داشته باشد
▪ ویتامینC ، موجب
افزایش ایمنی بدن در برابر بیماری ها می شود، به فعالیت مناسب هورمونی بدن کمک می کند . یکی از نکاتی که در مورد این ویتامین قابل ذکر می باشد ، این است که طی تحقیقاتی که آخرین آنها در سال ۹۲ صورت گرفت مصرف ویتامین Cاز بروز سرماخوردگی جلوگیری نمی کند بلکه به تخفیف عوارض آن کمک می نماید از اینرو توصیه می شوددرطول مدت سرماخوردگی ، مواد غنی ازویتامینC به وفور مصرف شود. از تأثیرات دیگر این ویتامین، افزایش جذب آهن موجود در غذا است ؛ از اینرو توصیه می شود ، به عنوان پیش غذا سالادهای حاوی سبزیجات خورده شود تا ویتامینC موجود درآن جذب آهن غذا را افزایش دهد . کسانی که مبتلا به کم خونی هستند و رژیم غنی از آهن و اسید فولیک دارند، مصرف ویتامینC به استفاده بیشتر بدن آنها از آهن خورده شده کمک خواهد کرد .
عوارض کمبود ویتامینC، زمانی ظاهر می شود که بیش از یکماه ویتامین بسیار کم دریافت شود ؛ دراین زمان بیماری اسکروی با عوارضی که گفته شد ظاهر شده و در اثر عدم درمان منجر به مرگ فرد می شود . کمبود این ویتامین حتی در نوزادان هم دیده می شود ، کودکانی که از شیر مادر تغذیه نمی کنند و این ویتامین را از منابع دیگر نیز دریافت نمی کنند ، لثه های زخمی و خون آلود دارند که علامت کمبود ویتامین است .
میزان ویتامین C مورد نیاز بدن در یک فرد بالغ روزانه ۶۰ میلی گرم است که در بارداری و شیر دهی نیاز بدن به آن افزایش می یابد.
در صورتی که برای حفظ رنگ سبزی ها از بی کربنات سدیم استفاده شود vit C به میزان زیادی تخریب می شود .
● منابع غذایی ویتامینC کدام ها هستند؟
ویتامینC ، هم در بافتهای گیاهی و هم دربعضی محصولات حیوانی موجود است . غنی ترین منابع C ، میوه ها و سبزی ها هستند ، آب مرکبات نیز دارای میزان زیادی ویتامینC است.
۷۴ میلی گرم vit C دارد هر کیوی ۳۴۱ میلی گرم vit C دارد هر فلفل سبز ۷۴ میلی گرم vit C دارد هر پرتقال ۶۸ میلی گرم vit C دارد یک برش بزرگ طالبی ۱۲۴ میلی گرم vit C دارد ۱ لیوان آب پرتقال تازه
ویتامین C به میزان توصیه شده و با حداقل ۱ لیوان آب خورده شود تا معده را آزار ندهد .
توت فرنگی، کلم بروکلی، گریپ فروت، گوجه فرنگی، انبه، لیمو، گل کلم، سیب زمینی، هندوانه، اسفناج، کلم، نارنگی و دیگر میوه ها و سبزی ها ، منابع گیاهی دارای ویتامینC و جگر ، منبع حیوانی دارای ویتامینC است.
سیگاری ها و زنانی که از قرصهای جلوگیری از بارداری استفاده می کنند نیاز به VitC بیشتری دارند.
افرادی که بیش از نیازشان vit C دریافت می کنند بدنشان به میزان زیاد vit C وابسته شده و با دریافت در حد استاندارد مبتلا به کمبود می شوند .
مصرف مکملVitC نباید خود سرانه باشد خصوصاً در افرادی که مبتلا به دیابت هستند ، چرا که کلیه آنها سنگ ساز است ؛ همچنین افرادی که به آنها رژیم غذایی کم نمک توصیه شده با مشورت پزشکVitC تکمیلی دریافت کنند ، زنان باردار و شیرده نیز باید با توصیه پزشکVitC دریافت کنند.

بیماری اسکوربوت یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های شناخته شده در تاریخ است که در نسخ قدیمی و حتی سنگ نوشته‌های دولت یونان قدیم می‌توان اطلاعاتی در خصوص آن یافت. این بیماری مدتها عامل اصلی مرگ بسیاری از ملوانان در مسافرت‌های طولانی بوده است که تعداد آنها بیش از تعداد مغروق یا کشته شده در جنگهای دریایی است.
این روند مدتها ادامه داشت و در هر سفر طولانی افراد زیادی از ملوانان حتی برخی موارد نزدیک به نصف خدمة یک کشتی جان خود را در سفرهای دریایی از دست می‌دادند.
در سال ۱۵۹۳ بود که یک کشتی انگلیسی که به سمت هند می‌رفت بدون تلفات در بنادر هندوستان پهلو گرفت و دلیل این امر آن بود که کاپیتان این کشتی هر ۳ روز یک بار همة به افراد خود چند قطره آبلیمو می‌داده است.
یک پزشک انگلیسی به نام دکتر جیمزلیند بر روی این مسأله به تحقیق پرداخت و به تجربیات کلینیکی جالبی در خصوص آب پرتقال و آب لیموی ترش دست یافت و از آن پس این بیماری در میان ملوانان کاهش یافت به حدی که تا اوایل قرن نوزدهم این بیماری تقریباً در اروپا نابود شد
اسید آسکوربیک یا ویتامین C یکی از مهمترین ویتامین‌ها است. چرا که بدن انسان و اکثر مهره‌داران قادر به تولید این ویتامین نمی‌باشند و می‌باید باین ویتامین را از منابع غذایی به دست آورد. کمبود این ویتامین باعث به وجود آمدن بیماری اسکوربوت می‌شود و سیستم ایمنی بدن را به شدت ضعیف نموده و در نهایت موجب مرگ می‌شود.
شکل خاص عنصر ویتامین ث به صورت کریستال‌های بی‌رنگ و یا زرد خیلی کم‌رنگ است که بوی ضعیف و طعم ترشی دارد. ویتامین C همیشه در آب محلول است و با ایجاد انرژی به سادگی اکسید می‌شود پس می‌توان نتیجه گرفت که این ویتامین از حساس‌ترین ویتامین‌ها است که بر اثر ذخیره‌سازی، جذب رطوبت و پخته شدن مواد غذایی از بین می‌رود.
البته ذکر این نکته جالب به نظر می‌رسد که از بین رفتن اسید آسکوربیک به دلیل پخته شدن مواد غذایی نیست بلکه به واسطة خارج شدن این ویتامین از مادة غذایی به آب غذا است که در غرب معمولا دور ریخته می‌شود حال آنکه در صورتی که از آب غذا به عنوان سوپ استفاده کنند این مایع دارای مقادیر زیادی ویتامین ث می‌باشد.
در خصوص شیر به عنوان ویتامین C باید گفت که با پاستوریزه کردن شیر مقدار زیادی از ویتامین ث موجود در این ماده از بین می‌رود و به هیچ عنوان شیر پاستوریزه، شیر خشک یا تغلیظ شده منابع مناسبی برای ویتامین C به شمار نمی‌روند و در صورتی که برای تغذیه نوزاد از این ویتامین استفاه می‌شود باید حتما به عنوان مکمل آب میوة تازه یا قرص‌ها ویتامین C را در تغذیة روزانة نوزاد گنجاند
مصرف مستمر و به اندازة ویتامین ث یکی از نیازهای روزمرة هر بدنساز است که هرچه فرد در این ورزش حرفه‌ای‌تر و جا افتاده‌تر شود باید بر مصرف این ویتامین بیافزاید. شایان ذکر است که بدنسازان به علت خصوصیت و نوع وضعیت ورزش خود دارای بدنی با سوخت و ساز بالا هستند و این خود ضرورت مصرف بیشتر عناصر اساسی و مواد غذایی پایه را دامن می‌زند.
از مهمترین ویتامین‌های مورد نیاز بدنسازان ویتامین C و ویتامین E است که نه تنها باعث پیشرفت و قدرت بدن می‌شود بلکه باعث می‌شود ریتم سلامتی فرد به علت بالا رفتن ضریب قدرتی دستگاه ایمنی فرد بالاتر رفته و بیماری‌ها بر بدن فرد چیره نشود. زیرا سرماخوردگی و متعاقب آن پنی سیلین و آنتی بیوتیک‌ها قاتل حجم بدن یک بدنساز هستند. علاوه بر این کمبود ویتامین C و E در کنار ویتامین A می‌تواند باعث اختلال در سیستم بینایی ورزشکار گردد و چشم وی را ضعیف کند.
هر چند در مکمل‌های غذایی شرکت‌های معتبر که به تأیید استانداردهای ISO و CE رسیده‌اند و وزارت بهداشت هم آنها را تأیید کرده است دارای مقادیر مشابهی از انواع ویتامین‌اند اما توصیه ما مصرف بیشتر ویتامین C در وعده‌های غذایی بدنسازان و ورزشکاران ورزشهای قدرتی است.
۱- کاربردهای درمانی (سوای اسکوربوت)
- بیماریهایی که باعث خونریزی می‌شوند: پورپورا، هموفیلی، بیماریهای مربوط به تولید خون، خونریزی رحم و التهابهای روده‌ای همراه با خونریزی.
- بیماریهای استخوانی (شکستگیها) یا دندانی (پوسیدگی، ورم لثه‌ها و پیوره).
- بیماریهای عفونی (دیفتری)، عفونتهای معده- روده‌ای، زخمهای معده، خونریزیهای معده- روده‌ای، اسهال کودکان و توکسیکوز و فقدان گرانولیست در خون.
- بیماریهای آلرژیک، شوکهای آنافیلاکتیک، کوریزای اسپاسمی، بیماریهای سرمی، بارداری، کار بدنی بیش از حد، اختلالات مادة رنگی پوست، بیماری آدیسون و….
همراه ساختن ویتامین C و A در مقادیر بالا، می‌تواند با موفقیت در پیودرمیتها، اگزماهای میکروبی، آنژینها، ورم حفرة بینی، سینوزیتها، ورم بافت ملتحمه، التهاب میزراه و التهاب رحم غیر سوزاکی به کار برود.
دکتر پومیه مثل همیشه فهرست بسیار کاملی از کاربردهای درمانی ویتامین C ارائه می‌کند:
اکنه، اکرودینی، فقدان گرانولوسیت در خون، کم خونی، آنژین، بی‌اشتهایی، آرتریت و آرتریسم، ضعف بینایی، لاغری پیشرونده در اطفال، سقط جنین، سوختگی، سرطان، پوسیدگی استخوان، آب مروارید، خشکی و شکنندگی موها، شوک آنافیلاکتیک یا شوک بر اثر خونریزی، سیروزها، قولنجهای همراه با خونریزی، اختلالات روانی، دوران نقاهت، سیاه سرفه، خمیدگی، رشد، از بین رفته کلسیم استخوانها، دندان در آوردن، دیابت، اسهالها، دیفتری، اگزما، خالها، خستگی فکری- عضلانی، فصل سرما، تبهای بثوری، تیفوئید، شکستگیها، شکنندگی استخوان، احساس سرما، دمل و کورک، ورم لثه‌ها، ورم زبان، گواتر، گریپ، شکوری، تولید خون، هموفیلی، خونریزیها، تبخال، هیپرتیروئیدی، یرقان، نارسایی کبدی، مسمومیتهای مختلف، درد کمر، سل پوستی، بیماری آدیسون، یائسگی، ناخنهای شکننده و نازک، اوریون، ورم گوش، زخمها، ذات الریه، فلج اطفال، پزوریازیس، پورپورا، پیوره، روماتیسمها، کوریزا، سرخک، اسکلروزپلاکی، اسکوربوت، تاولهای پوستی، اسکلرودرمی، پیری، عفونت خون، سینوزیت، اسپرو، نازایی، سل، تیفوس، زخم معده، آبله مرغان، واریسها، سرخجه، سرگیجة منیر، زونا و… و من تمام عفونتهای طولانی، تطابق و مقاومت در برابر سرما، مقاومت در برابر بیماریهای عفونی و مسری، مقاومت در برابر خستگی، کار شدید فکری و خستگی بر اثر بارداری یا شیر دادن را نیز به آن اضافه می‌کنم.
به طور خلاصه، اسید آسکوربیک (یا ویتامین C) نقش ضد سم را ایفا نموده و حساسیتها را از بین می‌برد
مصرف میوه‌ها و سبزیهای تازه و خصوصاً خام (آبمیوه‌ها یا گیاهان) در اکثر موارد برای از بین بردن علائم کلینیکی کمبود کافی است. مصرف روزانة چند قطرة آب لیمو کافی است تا کارکنان یک کشتی را در مسافرتهای طولانی که مدتهای مدید از سواحل درو می‌مانند و در نتیجه منحصراً از مواد کنسرو شده یا نشاسته‌ای مصرف می‌کنند، از خطر اسکوربوت محافظت کند.
البته در صورت نیاز، می‌توان مقاومت بدن را با مصرف قرصهای ویتامین C که تحت همین عنوان و یا به شکل لاروسکوربین یا ویتااسکوربول و غیره عرضه می‌شود و یا حتی به صورت تزریق زیر پوستی، عضلانی یا وریدی به مقدار ۱۰/۰ تا ۱ گرم در روز (مثلا علیه گریپ) تقویت نمود.
داروهای متعددی از اشتراک ویتامین C و سایر ویتامینها موجود است. به عنوان مثال، ویتامین C و B3 (PP) در نیکواسکوربین، یا به صورت مجموعه‌های مولتی ویتامین و یا هیدروسولهای پولی ویتامینه در کوتی ویت، اووسترول یا آلویتیل. غالباً این ویتامین را با کلسیم یا سایر داروها ترکیب می‌کنند نظیر افرالژان که یک مسکن آنتی پیرتیک است و یا پیریدوسکوربین (C+B6) که برای درمان مسمومیتهای دارویی به کار می‌رود (هیپرویتامینی C هیچگونه بیماری ایجاد نمی‌کند).
تذکر: مطالعات تجربی نشان داده است که مصرف استروژنها اسید آسکوربیک را در بدن حیوانات از بین برده و باعث کاهش مقدار ویتامین C در بافتها می‌شود.
از سوی دیگر تحقیقات کلینیکی تأیید کرده‌اند که در بدن زنانی که از قرصهای ضد بارداری خوراکی استفاده می‌کنند، مقدار ویتامین C در لوکوسیتها و پلاکتها در مقایسه با سایر زنان، کاهش شدیدی پیدا می‌کند. شاید برخی از اثرات جانبی قرصهای ضد بارداری در رابطه با همین کمبود باشد.
همچنین، مقدار اسیدفولیک (ویتامین B9) و B12 (کوبالامین) نیز در بدن زنانی که از داروهای ضد بارداری خوراکی استفاه می‌کنند، دچار نقصان می‌شود.
علاوه بر آن، برخی حالتهای افسردگی و ناراحتیهای مربوط به حالت روحی که علت رایج توقف درمان زنانی که قرصهای ضد بارداری مصرف می‌کنند است، می‌تواند به عنوان عوارض جانبی کمبود ویتامین B6 محسوب شود، زیرا در اینگونه زنان پس از مصرف تریپتوفان، افزایش اسید اکسانتورمیک در ادرار به چشم می‌خورد که خود نشانه‌ای از کمبود پیریدوکسین است.
پس از بررسی تمام کمبودهای پزشکی، ذکر این مسئله نیز ضروری است که بر عکس، در زنانی که قرصهای ضد بارداری مصرف می‌کنند، مقدار ویتامین A افزایش پیدا می‌کند
ویتامین C2
بعضی از متخصصین بین ویتامینهای C1 و C2 تفاوت قائل می‌شوند. اولی همان موردی بود که در بخش قبلی توضیح دادیم و مورد دوم که غالباً با ویتامین P (روتین) اشتباه گرفته می‌شود، دارای اسکولیزود (از کلمة لاتین آسکولیوس به معنای بلوط) است. مشتق آن اسکولین نامیده می‌شود که مادة موثرة اصلی بلوط هندی است.

خواص آن:
ویتامین C2 ضد خونریزی بوده و مقاومت مویرگهای خونی را افزایش می‌دهد. این ماده را از برگها، پوسته و میوة بلوط هندی استخراج می‌کنند.
الکلات بلوط هندی، اسکولئول، فرگونال و غیره در رابطه با تمام ناراحتیهای گردش خون وریدی که به آن گردش خون بازگشتی نیز می‌گویند نظیر ورایسها، بواسیر، شکنندگی مویرگها و خونمردگی با کوچکترین شوک، تجویز می‌شود. پومیه این عنصر را برای پیشگیری از خونریزی در افراد مبتلا به فشار خون بالا، درمان خونریزی چشمی ناشی از شکنندگی مویرگهای وریدی (خونریزی زیر بافت ملتحمه و شبکیه)، رادیودرمیتها و کهیر توصیه می‌کند.
ویتامینهای C2 (اسکولوزید)، K (منادیون) و P (روتین) از نظر درمانی به یکدیگر بسیار نزدیک هستند، زیرا هر سه از تأثیر ضد خونریزی برخوردارند. علاوه بر آن، غالباً آنها را با یکدیگر همراه می‌سازند:
فروبیوز- P- 200 (آمپولهای خوراکی): سیتروفلاونوئیدهای موجود در پوست پرتقال که توسط ویتامین C به شکل مجموعه‌های پکتیک ارگانیک فعال می‌شود، دارای تأثیر ویتامینی P است که توسط افزایش مقاومت مویرگها و کاهش قابلیت نفوذ آنها تظاهر می‌کند. این مواد، با حضور آدرنالین که آنها را از اکسیده شدن حفاظت می‌کند، باعث می‌شوند تا اسفنکترهای مربوط به مویرگها کارآیی مناسبی داشته باشد. به همین دلیل، آنها را در تمام ناراحتیهای گردش خون وریدی نظیر فلبیتها و ترومبوفلبیتها، واریسها، اودمهای واریسی، بواسیر، پیشگیری از ناراحتیهای فشار خون با افزایش مقاومت مویرگها، خونریزیهای چشمی و لثه‌ای، پورپورا، خونمردگی، خونریزیهای پوستی همراه با لکه‌های سرخ و غیره به کار می‌برند.
فلوکسین ویتامینة C و P، تمام ناراحتیهای مربوط به نارسایی در کارآیی وریدی و گردشهای ریز جریان خون را درمان می‌کند. تمرکز زیاد عوامل ویتامینی P و C روی اودم و ورم دیوارة ورید و پری فلبیت، اودمهای شبانة فک، تشنجات و پاهای سنگین تأثیر می‌گذارد.
اوپو- ونوژنها، ویتامین C را در اوپوتراپی (فوق کلیوی، هیپوفیز، تخمدان) با یکدیگر همراه می‌سازند.
داروی همولوول عصارة مغز بلوط هندی را با عصارة برخی گیاهان دیگر همراه ساخته و به این ترتیب، تقویت کنندة وریدی بسیار مناسبی را به وجود آورده است.
داروی سکلو- ۳ جریان بازگشتی خون را از طریق کاهش مقاومت شریانهای کوچک و تصحیح شکنندگی مویرگها بهبود می‌بخشد.
داروی اسکولئول که دارای اکلاتور بلوط هندی است، خصوصاً در ارتباط با بواسیر و تمام ناراحتیهای دیگر گردش خون وریدی مانند فراگونل تأثیر می‌گذارد.
داروی نیسیل، ویتامینهای C و P را همراه ساخته و خصوصاً شکنندگی مویرگها را درمان می‌کند.
سولوروتین ویتامینهای C و P را همراه با یکدیگر دارد. سولورتین نیکوتیک ویتامینهای B3 یا PP را با آنها همراه ساخته و به ویژه در رابطه با ناراحتیهای گردش خون مرکزی و محیطی مؤثر است

.